Nazwa „Chia” w tłumaczeniu z języka starożytnych Majów oznacza „siła”. Ta nazwa nie jest przypadkowa – azteckie jednostki wojenne konsumowały te nasiona przed stoczeniem bitwy. Jest to produkt, który wyróżnia się niezwykle wysoką koncentracją składników odżywczych. Dziennie wystarczą już dwie łyżki, aby dostarczyć organizmowi wszystkie niezbędne minerały. Nasiona chia są uznawane za superfoods, czyli żywność szczególnie korzystną dla zdrowia, o naukowo potwierdzonych właściwościach.
Znane również jako szałwia hiszpańska, chia pochodzi z Ameryki Południowej, gdzie przez wiele tysiącleci była powszechnie stosowanym dodatkiem do potraw. Indianie nazywali ją „cudownym ziarnem” oraz „jedzeniem dla biegaczy”. Cenili jej działanie energetyczne i uznawali za jeden z kluczowych produktów przyczyniających się do dobrej formy fizycznej. Chociaż w Europie jest jeszcze mało znana, jej popularność rośnie dzięki badaniom potwierdzającym jej korzystny wpływ na zdrowie. Obecnie uprawiana jest głównie w Meksyku, Boliwii, Ekwadorze, Argentynie, Australii i Gwatemali.
Choć w języku Majów chia oznacza siłę, to jej nazwa wywodzi się od słowa „chian”, które w języku nahuatl oznacza oleisty. Nasiona te są bogatym źródłem kwasów tłuszczowych Omega3 i Omega6 w proporcjach bardzo korzystnych dla organizmu.
Chia jest znana ze swojej wysokiej zawartości błonnika, który stanowi około 30% ich masy. Dzięki temu nasiona te długo zapewniają uczucie sytości i pomagają wyregulować metabolizm. Przykładowo, dwie łyżki stołowe nasion zawierają aż 11g błonnika, podczas gdy typowa kromka chleba razowego zawiera jedynie około 3g błonnika.
Dwie łyżki nasion chia dostarczają także: 107mg wapnia, 160mg fosforu, 105mg potasu oraz 59mg magnezu. Zawierają też witaminę B3 (niacynę), witaminę B1 (tiaminę), witaminę B2 oraz duże ilości witamin C i A.
Ziarna chia są bogatym źródłem silnych przeciwutleniaczy, które spowalniają proces starzenia skóry oraz chronią przed chorobami serca i nowotworami.
Są one zalecane dla diabetyków i osób na diecie odchudzającej – zawierają głównie węglowodany w postaci błonnika, który nie jest trawiony przez organizm. Nie zwiększają poziomu cukru we krwi i spowalniają wchłanianie cukrów.
Chia to cenny składnik diety sportowców. Już dawno temu Indianie spożywali je przed intensywnym wysiłkiem fizycznym, na przykład przed długimi wędrówkami. Dodają one energii, nie obciążają układu pokarmowego, a także posiadają właściwości hydrofilowe, które pomagają zatrzymać wodę i wspomagają nawilżanie organizmu.
Nasiona chia mogą być stosowane podobnie jak nasiona lnu. Po namoczeniu w wodzie osiągają żelową konsystencję. Można je dodawać do różnych dań jako posypkę, do koktajli, deserów, owsianek lub jako zmielone dodatki do chleba, naleśników i ciast. Dzięki ich zdolności żelowania płynów są idealne do różnego rodzaju puddingów, kisieli czy budyniów.
Przykładowym przepisem z wykorzystaniem nasion chia jest kokosowy pudding chia. Składniki to: puszka mleka kokosowego, 100 ml mleka zbożowego (migdałowego, ryżowego, owsianego), 4 łyżki nasion chia, 2 łyżki syropu z agawy (lub syropu daktylowego, klonowego), 1 łyżeczka ekstraktu waniliowego, 2 łyżki wiórków kokosowych. Dodatkowo można użyć świeżych owoców lub suszonych owców (rodzynki, daktyle, morele), orzechy, migdały.
