Mówiąc o najczęściej spotykanych defektach wzroku, obok krótkowzroczności i dalekowzroczności wymienia się również astygmatyzm. Wielu pacjentów kojarzy go z „cylindrami”, które są jednym z objawów tej dolegliwości. Bez odpowiedniego leczenia, astygmatyzm może powodować znaczne zaburzenia widzenia, wpływając negatywnie na komfort życia oraz na wydajność pracy. Diagnoza i pomiar tego schorzenia to zadanie dla specjalisty – okulisty lub optometrysty, ale pewne charakterystyczne symptomy mogą nasunąć podejrzenie o jego występowanie każdemu z nas, skłaniając do skonsultowania się ze specjalistą.
Termin „astygmatyzm” ma swoje korzenie w języku greckim i stanowi połączenie dwóch słów: „a” oznaczającego brak oraz „stigma” co znaczy punkt. Przed zrozumieniem jakie znaczenie ma to dla naszego widzenia, warto podkreślić, że dolegliwość ta jest dość częsta. Według różnych badań przeprowadzonych w Azji, Europie i Ameryce Północnej, od 30% do 60% dorosłych osób doświadcza problemów ze wzrokiem związanych z astygmatyzmem. Prawdopodobieństwo występowania tej wady wzroku zwiększa się z wiekiem.
Astygmatyzm polega na nieregularnym kształcie gałki ocznej, który można porównać do piłki. Widoczna pomiędzy powiekami część oka jest fragmentem sfery, u większości osób jest to kształt regularny. Natomiast w przypadku astygmatyzmu, kształt ten jest zaburzony – rogówka lub soczewka są bardziej zakrzywione niż powinny. Efektem jest nierównomierne załamanie promieni świetlnych, które zamiast skupiać się w jednym punkcie soczewki, rozpraszają się w wielu miejscach.
Wyróżnia się dwa główne typy astygmatyzmu: pierwszy, częściej spotykany, dotyczy nieprawidłowego zakrzywienia rogówki – zewnętrznej warstwy oka; drugi odnosi się do nieprawidłowego zakrzywienia soczewki, czyli struktury znajdującej się wewnątrz gałki ocznej, która odbija promienie słoneczne tworzące obraz. Dodatkowo, astygmatyzm można podzielić na regularny i nieregularny – w przypadku tego pierwszego, który jest znacznie bardziej rozpowszechniony, mówimy o sytuacji, gdy rogówka jest szersza niż dłuższa lub odwrotnie, ale na równi. Również wyróżnia się astygmatyzm zgodny z regułą (prosty) i przeciwny regule (odwrotny), które różnią się położeniem najwyższej mocy optycznej. Trzecim typem jest astygmatyzm skośny.
