Nie jest tajemnicą, że tran jest powszechnie kojarzony z zachowaniem zdrowia. Pamiętamy go ze swojego dzieciństwa jako element codziennej diety, szczególnie popularny w latach 90. i na początku XXI wieku. Mimo, że obecnie dostępny jest w różnych formach – od kapsułek po żelki – to dla wielu z nas, wciąż pozostaje symbolem oleju rybiego o nieprzyjemnym smaku, przechowywanego w ciemnoszklanej butelce. Czy warto jednak kontynuować taką tradycję i czy spożywanie tranu ma wpływ na nasze zdrowie? A może istnieją alternatywy do tego specyfiku? Postanowiliśmy zbadać te kwestie.
Zacznijmy od podstaw – co to jest tran? Technicznie rzecz biorąc, tran to olej pozyskiwany z wątroby ryb dorszowatych. Chociaż często spotkać można napis „olej z wątroby rekina” na opakowaniu produktu, występuje również tran z łososia czy dorsza atlantyckiego. Ważne jest jednak zrozumienie, że nie każdy tran jest taki sam. Jakość tego produktu może być różna i zależy od wielu czynników, takich jak: miejsce pochodzenia ryb, ich dieta, forma suplementu, czy inne składniki produktu.
Właściwości prozdrowotne tranu zawdzięczamy głównie jego zdolności do poprawy odporności organizmu i detoksykacji. Należy jednak pamiętać, że jeśli tran pochodzi z ryby, która żyła w zanieczyszczonych wodach, trudno mówić o jego korzystnym wpływie na zdrowie. Problem ten porusza Marit Higraff w swoim filmie dokumentalnym, który pokazuje szereg nieprawidłowości związanych z produkcją tranu.
Sposób pozyskiwania tranu może nie zawsze być etyczny i zgodny z prawem. Niektóre produkty o nazwie „tran” mogą zawierać olej z innych ryb niż oczekiwane, co jest często wynikiem prób oszczędności poprzez wykorzystanie tańszych i łatwiej dostępnych gatunków ryb. Kontrowersje budzi zwłaszcza fakt, że produkcja tranu w niektórych rejonach Chile i Peru opierała się na wykorzystaniu ryb z wód silnie zanieczyszczonych toksynami.
Jeśli chcemy wybierać tran wysokiej jakości, warto zwracać uwagę na kilka kluczowych aspektów. Po pierwsze, powinniśmy kupować go od zaufanego sprzedawcy, specjalizującego się w sprzedaży produktów najwyższej jakości. Po drugie, należy uważnie czytać etykiety i sprawdzać, z jakich ryb pochodzi olej. Szczególną uwagę warto zwrócić na tran pozyskiwany z wątroby ryb zagrożonych wyginięciem, takich jak dorsz, łosoś czy rekin. Ostatnim kryterium wyboru powinna być cena – jeśli jest zbyt niska, prawdopodobnie mamy do czynienia z produktem niskiej jakości.
Tran jest ceniony za swoje prozdrowotne właściwości, wynikające głównie z obecności kwasów tłuszczowych omega-3, kwasu eikozapentaenowego (EPA), kwasu dokozaheksaenowego (DHA) oraz witamin A i D. Szczególnie polecany jest w okresie jesienno-zimowym, kiedy nasze zapotrzebowanie na witaminę D wzrasta. Wszystkie te składniki współdziałają ze sobą, tworząc kompleksową ochronę dla organizmu.
