Zaburzenie osobowości zależnej to stan, w którym pojawiają się silne obawy dotyczące odrzucenia przez bliskie osoby, wraz z niskim poczuciem własnej wartości i skłonnością do uległości wobec innych. Nie ma jednak jednoznacznych odpowiedzi na pytanie, co jest przyczyną tego typu zaburzeń. Diagnoza opiera się na specjalistycznych testach, a leczenie najczęściej polega na terapii psychiatrycznej, rzadko wspomaganej farmakologicznie.
Zaburzenia osobowości są problemami manifestującymi się nieprawidłowościami w sposobie myślenia, zachowania czy odczuwania. Rozpoznanie takiego zaburzenia wymaga stałych zmian prowadzących do wyraźnych dysfunkcji zawodowych lub osobistych. Różne typy zaburzeń osobowości mają różne charakterystyki, niektóre z nich mogą być bardzo podobne, co może prowadzić do pewnego zamieszania w klasyfikacji medycznej.
Osobowość zależna to przykład takiego zaburzenia. Ma wiele innych nazw, takich jak osobowość symbiotyczna, uległa czy bierno-zależna. Istnieją też różne podtypy, które czasem traktowane są jako oddzielne jednostki, takie jak osobowość niedojrzała emocjonalnie, asteniczna, czy nieadekwatna.
Osoba z zaburzeniem osobowości zależnej charakteryzuje się brakiem samodzielności i trudnościami w podejmowaniu codziennych decyzji. Często opiera swoje działania na opiniach innych ludzi, co może prowadzić do utraty osobowości. Może oczekiwać od bliskich osób nie tylko kierowania wyborami dotyczącymi pracy czy szkoły, ale również decydowania o codziennych sprawach, takich jak zakupy czy ubieranie się.
Osobowość zależna cechuje się również silnymi obawami przed porzuceniem przez bliskie osoby, co daje poczucie bezpieczeństwa. Ten niepokój jest na tyle silny, że osoby z tym zaburzeniem rezygnują ze swoich potrzeb i mogą poddawać się życzeniom lub nawet rozkazom innych, nawet jeśli są dla nich niewygodne lub prowadzą do problemów. Taka postawa staje się toksyczna w relacjach partnerskich.
Przyczyny osobowości zależnej są nadal niejasne. Podejrzewa się, że jest to wynik wielu czynników, w tym czynników genetycznych. Badania przeprowadzone na bliźniakach wykazały, że jeśli jeden z nich miał typ osobowości symbiotycznej, istniało znacznie większe ryzyko wystąpienia tego problemu u drugiego. Nie było to jednak ryzyko 100-procentowe, co sugeruje, że nie tylko geny, ale także inne czynniki mają wpływ na występowanie zaburzeń osobowości typu zależnego.
Te inne czynniki to przede wszystkim czynniki środowiskowe, takie jak problemy doświadczone przez osobę w dzieciństwie. Mogą to być na przykład utrata jednego z rodziców czy izolacja od opiekuna spowodowana jego ciężką chorobą. Inne możliwe przyczyny to nadmierna ochrona oraz autorytarność rodziców.
