Dzięgiel chiński, zwany również Dong Quai czy też żeńskim żeń-szeniem, jest rośliną leczniczą wykorzystywaną od wieków w systemie tradycyjnej medycyny chińskiej. Jest powszechnie rekomendowany przez wschodnich terapeutów w leczeniu różnorodnych schorzeń, szczególnie tych, które dotykają układ zdrowia kobiet. Obecnie, także zachodnia medycyna zaczyna dostrzegać potencjał tego zioła, choć ostrzega przed jego niekontrolowanym stosowaniem. Pytanie zatem brzmi: kiedy warto skorzystać z dzięglu chińskiego i jak uniknąć ewentualnych efektów ubocznych?
Dzięgiel chiński (Angelica sinensis) to bylina osiągająca do 150 cm wysokości, która rośnie dziko na chłodnych obszarach górskich wschodniej Azji. Jest blisko spokrewniony z selerem i pietruszką, co jest widoczne po strukturze jej płaskich liści oraz długich łodyg, które tworzą baldachowate kwiatostany. Warto jednak pamiętać, że najcenniejsza część tej rośliny to jej żółtobrązowe korzenie, które są wykorzystywane jako ziołowy surowiec.
Chińczycy, wierzący w moc leczniczą Dong Quai, rozpoczęli uprawę tego zioła na dużą skalę już dwa tysiące lat temu. Pierwsze odnotowanie potencjału terapeutycznego dzięgla chińskiego znalazło się w najstarszym traktacie botaniczno-medycznym „Księdze Ziół”, która powstała w okresie między III w. p.n.e a III w n.e.
Główne zastosowanie dzięglu chińskiego to leczenie chorób ginekologicznych, takich jak nieregularne cykle miesiączkowe, brak menstruacji, niepłodność oraz dolegliwości związane z menopauzą. W rzecz jasna, samo wyrażenie „Dong Quai” oznacza „powrót męża” i ma symbolizować odzyskanie przez kobietę zdrowia seksualnego. Poza tym, dzięgiel jest również rekomendowany jako środek przeciwbólowy na reumatyzm oraz alergie.
Bogactwo składników aktywnych obecnych w korzeniach dzięglu chińskiego skłoniło naukowców do przeprowadzenia szczegółowych badań nad tym ziołem. Jak dotąd udało się wyizolować ponad 70 różnych związków, wśród których znajdują się kwasy organiczne, związki fenolowe, polisacharydy, terpeny, witaminy i aminokwasy.
W korzeniu Angelica sinensis występuje obficie grupa związków zwanych ftalidami, które wykazują działanie przeciwutleniające i przeciwzapalne. Należy do nich Z-ligustilide, związek poprawiający krążenie, rozkurczający mięśnie układu oddechowego i pokarmowego oraz redukujący ból. Dodatkowo, badań na myszach wykazały, że dzięgiel chiński wydłuża ruję u zwierząt, co sugeruje estrogenny potencjał Z-ligustilide.
Na uwagę zasługuje również kwas ferulowy obecny w zieli dzięglu – to silny antyoksydant o działaniu przeciwwirusowym, przeciwzapalnym oraz antynowotworowym. Mówi się również o jego potencjale w zakresie zwalczania choroby Alzheimera.
Badania laboratoryjne dowodzą także korzystnego wpływu polisacharydów zawartych w korzeniu dzięgla na procesy zapalne w układzie trawiennym oraz anemię – zwiększają one ilość czerwonych ciałek krwi oraz płytek krwi.
Z raportu naukowców z Chin opublikowanego w 2011 r. wynika, że aktywne składniki zawarte w preparatach na bazie Dong Quai mają działanie immunomodulacyjne i efektywnie chronią układ krwionośny, nerki oraz wątrobę.
